Finanse zdrowe i skuteczne

Wstęp

System finansowy zdrowy i skuteczny, o jakim będzie mowa w tej broszurze, to system finansowy znany powszechnie pod nazwą Kredytu Społecznego. Nigdzie go jeszcze nie zastosowano. Jego zasady ustalił szkocki ekonomista C.H. Douglas i opublikował je po raz pierwszy w roku 1918. Odtąd są rozpowszechniane przez jego zwolenników w wielu krajach.

Douglas przedstawił propozycje, których zastosowanie usunęłoby ostatecznie wszelkie trudności finansowe tam, gdzie nie ma fizycznych przeszkód w produkcji czy dystrybucji. Jego system nadaje finansom w gospodarce rolę służebną, a nie jak dotąd wiodącą.

Douglas sformułował swoje propozycje dokładnie, lecz nie zagłębiając się w sposoby zastosowania ich w praktyce. Zresztą zaznaczył, że te sposoby mogą być różne, zależnie od miejsca, przyjętych zwyczajów itp. i po zdobyciu doświadczenia będzie można je zmienić, nie odrzucając samych zasad.

Miesięcznik „Vers Demain”, głoszący idee Kredytu Społecznego, i inne pisma pochodzące z tego samego źródła powstrzymują się, ogólnie biorąc, od zagłębiania się w dziedzinie metod umożliwiających utworzenie systemu finansowego odpowiadającego zasadom Douglasa. Uważamy, że nasza rola polega przede wszystkim na pokazaniu „co” — z tego, ludzie powinni uzyskać przez swoją działalność ekonomiczną; jak również „dlaczego” — przyczyn, dla których ludzie mają prawo do tych wyników.

Jeśli chodzi o „jak” — jak zastosować propozycję Douglasa, aby te wyniki otrzymać, sądzimy, że jest to raczej sprawa rzeczoznawców. Rzeczoznawców, a nie posłów ani rządów; rola tych ostatnich polega raczej na dyktowaniu rzeczoznawcom odnośnie „co”, pozostawiając im troskę o „jak”.

W tym to kontekście Douglas, przemawiając pewnego dnia na zebraniu kredytowców powiedział, że jego zdaniem właśnie bankierzy stworzą system Kredytu Społecznego, oczywiście wtedy, gdy otrzymają taki nakaz.

Przy innej okazji poddał myśl, że w celu wyjścia z trudnej sytuacji finansowej, która była powodem cierpień jednostek i niepowodzeń rządów w latach trzydziestych, władze powinny były zebrać kilku głównych bankierów kraju, zamknąć ich i tak długo ich w tym zamknięciu trzymać, póki by nie znaleźli sposobu na zaradzenie złu, przez które świat cierpiał. (Szybko by taki sposób znaleźli!)

Tymczasem w tej pracy wgłębiamy się trochę w „jak”. Jak można by zastosować propozycje Douglasa. Jak ustalić trwałą równowagę między cenami a środkami zakupu w rękach ludności. Jak można by finansować nową produkcję, nie za pomocą oszczędności, ale za pomocą nowych kredytów.

Naszym zadaniem jest po prostu wykazanie możliwości zastosowania propozycji Douglasa, a nie przedstawienie tego sposobu jako jedynego możliwego. A więc podane tutaj sposoby postępowania nie są ani dogmatyczne, ani wyłączne. Po prostu zachwalamy to, co się nam wydaje najpraktyczniejsze, najmniej kłopotliwe, stosując szeroko istniejące mechanizmy finansowe i usuwając w nich podstawową ich wadę, która je odwodzi od prawdziwego celu ekonomii: służenia ludzkim potrzebom.